Allochtone ouderen
Inhoud
Inleiding
Dit hoofdstuk wil een overzicht bieden van woonvormen voor allochtone ouderen.
De Federatie Gemeenschappelijk Wonen (FGW) wil daarmee de gemeenschappelijke woonvormen van verschillende groepen allochtone ouderen onder de aandacht brengen. De FGW is de koepel van twee organisaties die het gemeenschappelijk wonen propageren:
- Landelijke Vereniging Centraal Wonen
- Landelijke Vereniging Groepswonen van Ouderen
Samen vertegenwoordigen zij ruim 250 woongemeenschappen.
Meer gemeenschappelijk wonen
Met deze informatie hoopt de FGW dat meer mensen het initiatief nemen om te komen tot woonprojecten waarin allochtone ouderen samen maar toch zelfstandig kunnen wonen. De informatie op deze website biedt de gelegenheid om eens bij anderen te informeren hoe zij de totstandkoming van zo'n woonproject hebben aangepakt.
Overzicht
Op de overzichtskaart is te zien in welke gemeenten woongroepen of andere vormen van gemeenschappelijk wonen van allochtone ouderen bestaan. Op de pagina woonvormen staat meer informatie over die andere woonvormen, zoals buurtnetwerken, dagopvang en verzorgingshuizen. Zie ook onder 'Adressen van Woongemeenschappen' op de openingspagina van de FGW website.
Overzichtskaart
Hiernaast vindt u een overzicht van woonprojecten met allochtone bewoners.
Woongroepen, verzorgingshuizen of buurtnetwerken/harmonikawonen.
Voor toelichting van de verschillende vormen zie de pagina woonvormen. Klik op de naam van een gemeente en u komt op een pagina met meer informatie.
Begin maken
Wilt u het initiatief nemen om een woongroep van ouderen te starten?
Het initiatief om een woongemeenschap/woongroep voor allochtone ouderen te starten komt meestal van migrantenorganisaties in overleg met welzijnswerk, woningcorporaties en politici. Als u zelf een woongroep wilt starten, hebt u partners nodig die u daarbij helpen, en voldoende belangstellenden om in de woongroep te gaan wonen.
Een nieuw of een bestaand gebouw
Een belangrijke keuze aan het begin van het proces is de vraag of u wilt dat er een nieuw gebouw komt, of dat u van bestaande bebouwing gebruik wilt maken. Een woongroep kan heel goed functioneren in een bestaand gebouw. Dan wonen de leden van de woongroep bijvoorbeeld twee aan twee (huishoudens) temidden van andere inwoners. Ze maken gezamenlijk gebruik van een centrale ruimte. Zie voor verdere uitleg op de pagina woonvormen. Voor zo'n opzet hebt u de medewerking van de verhuurder nodig. Meestal zal dat een woningcorporatie zijn.
Kopen of huren
Wie een 'echte' woongemeenschap wil starten, met een daarvoor ontworpen wooncomplex, komt voor de keuze te staan of het huur- of koopwoningen moeten worden. Steeds vaker wordt het een mix van koop- en huurwoningen. Zelfs soms opgezet zonder inbreng van een woningcorporatie of projectontwikkelaar. Maar als de woongroep bestemd is voor allochtone ouderen, zal er meestal gekozen worden voor huurwoningen. Dan ligt samenwerking met een woningbouwvereniging voor de hand. Zij hebben de taak om woningen te bouwen en kunnen de voorwaarden scheppen om een nieuwe woongroep te stichten.
Belangrijke informatie
Alle informatie die u nodig hebt, staat in de Handreiking Gemeenschappelijk Wonen , uitgegeven door de Federatie Gemeenschappelijk Wonen. De handreiking is opgesteld in opdracht van de Stuurgroep Experimenten Volkshuisvesting (SEV) en het Nederlands Instituut voor Zorg en Welzijn in het kader van het Innovatieprogramma Wonen en Zorg.
Geldzaken
De financiering van wooncomplexen voor woongroepen is niet eenvoudig. Voor gemeenschappelijke ruimtes en activiteiten is niet, zoals bij verzorgingshuizen, een kant-en-klaarregeling van overheidswege. Alle kosten komen in principe voor rekening van de bewoners.
Met inventiviteit zijn de kosten aanzienlijk te reduceren. De huur van de algemene ruimtes kan worden verrekend in die van de woningen, en vervolgens via huursubsidie worden gecompenseerd. De exploitatie wordt soms door de verhuurder betaald. Voor de inrichting weten veel groepen geldschieters te vinden. Een activiteitenbegeleider wordt soms voor een paar uur per week beschikbaar gesteld door het welzijnswerk. Voor bijzondere feesten hebben gemeenten vaak incidentele subsidies. Zie voor verdere informatie de Handreiking Gemeenschappelijk Wonen van de Federatie gemeenschappelijk wonen
Woonvormen
Voor elk wat wils, verschillende woonvormen
Het gemeenschappelijk wonen van allochtone ouderen kent meerdere vormen. Op deze pagina vindt u informatie over:
- Groepswonen
- Gestippeld wonen, buurtnetwerken
- Verzorgingshuizen voor speciale groepen
- Multiculturele voorzieningen
- Dagopvang
- Woningen in het land van herkomst
1. Groepswonen
Kenmerken van groepswonen van ouderen:
- het gaat om een project van zelfstandige woningen met tenminste één gemeenschappelijke ruimte
- er is sprake van deelname in een groep, die tenminste inhoudt dat er bereidheid is tot gezamenlijke activiteiten en wederzijdse hulp
- bewoners vormen samen een vereniging waarvan de leden in gezamenlijke verantwoordelijkheid het project bewonen en zelf (mee) bepalen, wie als nieuwe bewoner wordt toegelaten
De groep zelf bepaalt welk accenten zij in het functioneren van de groep belangrijk vindt en/of welke woonwensen zij wil realiseren. Dat maakt dat elke woongroep een eigen, ander karakter heeft. Het gemeenschappelijke van alle woongroepen is dat begrippen zelfstandigheid en zelfwerkzaamheid aan saamhorigheid zijn gekoppeld. Burenhulp is in een woongroep niet iets uit vervlogen tijden.
2. Gestippeld wonen, buurtnetwerken
Omdat het vaak zo lang duurde voordat er een nieuw wooncomplex gebouwd was, is men in Rotterdam afgestapt van het idee dat er voor een woongroep altijd een apart wooncomplex gereserveerd moet zijn of nieuw gebouwd moet worden. Een etage in een bestaand flatgebouw bleek ook te voldoen om de onderlinge contacten en de wederzijdse hulp te realiseren. Een stap verder, en de leden van de woongroep wonen verspreid over de flat, op verschillende etages. Wel worden de huishoudens die deel uitmaken van de woongroep, twee aan twee in dat gebouw gehuisvest, om de steun over en weer te verstevigen. In Rotterdam noemt men dit ' gestippeld wonen' of ' harmonicawonen', omdat de woongroep groter en kleiner kan worden. In Amsterdam heeft men er de term buurtnetwerk voor gekozen. De leden van het buurtnetwerk of de woongroep maken gebruik van een gemeenschappelijke ruimte voor gezamenlijke activiteiten. Soms draagt de verhuurder financieel bij aan die activiteiten.
3. Verzorgingshuis
Wonen in een verzorgingshuis is gericht op de mogelijkheid om 24 uur per dag hulp te krijgen. De bewoners ontvangen maaltijden en persoonlijke verzorging van het verzorgingshuis.
a. Er bestaan verzorgingshuizen die een specifieke groep huisvesten.
Indische en Molukse ouderen:
- Raffy[1] in Breda
- Patria[2] in Bussum
- Nieuwe Beekvliet[3] in St. Michielsgestel
- Rumah Saya[4] in Ugchelen, Apeldoorn
- Dennenrust[5] in Wageningen
Er bestaan twee joodse verzorgingshuizen:
b. Verzorgingshuizen met opvang voor verschillende etnische groepen:
- In Weesp is een project 'leefstijl-wonen' in verpleegtehuis Hogewey[8]. In dit verpleegtehuis zijn verschillende leefstijlgroepen geformeerd waarvan enkele gericht op Indische dementerende ouderen.
- In het wooncentrum De Venser in Amsterdam is De Palmentuin[9] speciaal bedoeld voor Surinaamse ouderen. Het gaat om tien woningen die toegewezen worden aan mensen met een zorg-indicatie.
4. Multiculturele voorzieningen
In Weesp is een project 'leefstijl-wonen' in verpleegtehuis Hogewey. Binnen het verpleegtehuis zijn drie leefstijlgroepen geformeerd waarvan 2 gericht op Indische dementerende ouderen. In Den Haag kent het verpleeghuis Schildershoek en de verzorgingshuizen Om & Bij en Rivierenbuurt een belevingsgerichte benadering. Daar en in de aanleunende 300 ouderenwoningen is 55% van de bewoners van allochtone afkomst, evenals 70% van de 400 medewerkers. Er verblijven 13 etnische groepen, waarvan de Surinaamse Hindoestanen de grootste groep is. Daarnaast ook echte Hagenaars en mensen uit Scheveningen. Zie voor verdere informatie de website van de Stichting Meavita Woonzorg[10]
5. Dagopvang
In Tilburg is een vorm van dagopvang voor Indische- en Molukse ouderen 'Kumpulan Orang Tua'. Vijf keer per week worden activiteiten georganiseerd gericht op recreatie, ontmoeting en opvang. Indische maaltijden worden aangeboden. Het project wordt bekostigd uit eigen bijdragen van de deelnemers en een subsidie van de gemeente Tilburg. In Voorburg functioneert sinds 1995 een Indische soos die vergelijkbaar is met het project in Tilburg. Daarbij zijn maatschappelijk werkers van stichting Pelita[11] aanwezig om advies en informatie te geven over de wetgeving voor oorlogsgetroffenen. De verzorgingshuizen voor Indische en Joodse Nederlanders (zie hierboven) beschikken ook over dagopvang.
6. Woningen in het land van herkomst
Sommige woningcorporaties bouwen (huur-)woningen in het land van herkomst. In Suriname bijvoorbeeld. In Paramaribo worden huur- en koopwoningen ontwikkeld. Tien huurwoningen zijn gereserveerd speciaal voor Nederlandse Surinamers die terug naar Suriname willen. Meer info op de website[12] van de Stichting Brasa.
Verder lezen
Meer weten over groepswonen allochtone ouderen
In concept, najaar 2005 Evaluatie van drie projecten groepswonen van allochtone ouderen begeleid door de Woongroepenwinkel/Steunpunt Wonen[13] Rotterdam.
voorjaar 2005 Video 'Mijn land verzameld in een pand' over woongroepen van allochtone ouderen in Rotterdam. Te bestellen bij de Woongroepenwinkel Rotterdam[14]
nov. 2004 Mening minister Dekker over groepswonen door ouderen[15], ter gelegenheid van het 20 jarig bestaan van de Vereniging Groepswonen door Ouderen in Den Haag
nov. 2004 Groepswonen voor ouderen muurvast, artikel in Utrechts Nieuwsblad[16]
2003 Wonen van allochtone ouderen, wonen met gemeenschappelijkheid. Een evaluatie van drie projecten (Zoetermeer, Zaanstad, Dordrecht). IWZ, maart 2003. Door Els de Jong.
2000 Samen verder in Nederland, groepswonen voor allochtone ouderen.
Folder, uitgegeven in 2000, waarin vier projecten beschreven worden. In verschillende talen verkrijgbaar. Te bestellen bij de SEV[17].
Meer weten over wonen en allochtone ouderen, algemeen
Uitgave Forum, over wonen en allochtone ouderen[18]
Op de kaart
Hieronder een overzicht van woongemeenschappen van allochtone bewoners op de kaart van Nederland.
Voor toelichting van de verschillende vormen zie de pagina woonvormen.
Klik op de 'punaise' voor meer informatie over de woongemeenschap (zoom in voor een beter overzicht per plaats of regio).
